Konu: Ata sporumuz Cirit Cuma Ağus. 01, 2008 3:19 pm
Cirit, Moğol akınlarıyla Anadolu’ya gelmiş bir spor olarak tanınmışsa da, mızraklı süvarilerin kendi aralarında spor ve eğitim amaçlı olarak düzenlenen oyunlar olması bakımından ilk kaynak olarak Sümerler’e dayandıkları söylenebilir. Bu güzel sporu atalarımız göçle birlikte Anadolu’ya doludizgin getirmişlerdir.
Cirit bir diğer adı ile çavgan ; Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir ata sporudur.
Türkler bu atlı oyunu Orta Asya’dan günümüze taşımışlardır. Alparslan’la beraber Anadolu’ya girmiş daha sonra Avrupa’ya ve Arabistan ülkelerine sıçramıştır. 16.yy Osmanlı Türkleri tarafından bir savaş oyunu olarak kabul edilmişti. 17.yy Fransa’da Almanya’da ve diğer Ülkerlerde de cirit oyunu yayılmıştır. 19.yy Osmanlı ülkesi ve sarayının en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu.
Osmanlılarda askerin gücünü ve moralini artırmak amacıyla gerçek bir “oyun” niteliğinde düzenlemeler yapıldığı bilinmektedir. Yıldırım Beyazıt ve Çelebi Mehmet bu oyunlara özel önem veren padişahlardı. Amasya ve Merzifon birbiri ile yenişemeyen usta binicilerin çıktığı iki corafya olarak ünlenmişti. Amasyalılara “ Bamyacı”, Merzifonlulara ise “Lahanacı” adı verilmektedir. Lahanacılar yeşil mintan giyip yeşil bayrak taşırken, bamyacıların gömleği mavi, bayrakları kırmızıydı.. Lahanacılar ve Bamyacıların atlı cirit tarihinde asırlar boyu ünlerinin sürmesi, onların, yalnız devlet kurucu değil, devleti badirelerden kurtarıcı rolleri de yüklenmeleri ile açıklanabilir.
Cirit at üzerinde süngü ve mızrağın düşmana daha iyi savrulması amacıyla ortaya çıkmış bir oyundur. Klasik tanımı ile 100 santimetre uzunluğunda meşe ağacından yapılma iki ucu küt değneklerin süvariler tarafından birbirlerine isabet ettirmesine dayanan bir oyun olarak görülse de işin temelinde daha çok insana, doğaya ve hayvana olan saygı yatar.
Bu üç önemli hasleti asırlardan beri muhafaza etmektedir.Tabiatında affetmek vardır.Takım ruhu ve dayanışma, doğrudan rakibini hedef alıp hayvanlara zarar verilmemesini esas alma, çeviklik ve at binme ustalığı gibi çok yönlü unsurları bulunan cirit ekstrem ( zorlayıcı ve uçta olan ) bir spordur. At üzerinde hedefe ok atma, mızrak savurma, gürz kullanma başta olmak üzere envai çeşit savaş tekniğini bilen oyuncular tarafından oynanmaktadır.
Her milletin hayatında atın önemli roller üstlendiği bir gerçek, ama savaşta ve barışta Türk milleti kadar attan yararlanan, toplum ahengini ve zaferlerini atın gücü ile temellendirmiş bir başka milletin olmadığı da tarihçilerin bir başka tesbiti. Bir anlamda o eski ve görkemli Türk uygarlığının ocağı tütmeye devam ediyor . En akıllı hayvan olarak nitelenen at ile insanoğlunun kurduğu ortak hayatı, günümüzde Atlı cirit seyrinde yeniden keşfetmek mümkün.
At insana güç,hırs ve güven kazandıran tek hayvandır. Dede Korkut’un Bamsı Beyreğe söylettiği:At demem sana kardeş derim, kardeşimden daha iyi başıma iş geldi arkadaş derim, arkadaşımdan daha iyi sözleri, yiğit ile atı arasında Türkün kurduğu maddi manevi ahengi anlatır. Bu üç önemli hasleti asırlardan beri muhafaza etmektedir. Bağışlama unsurunu bünyesinde taşıyan yegane spordur.
Günümüzde sistematik olarak Erzurum, Uşak, Erzincan Bayburt , Manisa’da kulüpler düzeyinde oynanmaktadır. İstanbul’da Kağıthane Belediyesi’nin 15 yıldan beri aralıksız olarak yaz etkinlikleri içerisinde tarihi Sadabat Çayırında cirit müsabakaları düzenlemektedir.
İstanbul Gebze ve Silivri Belediyesi de bu sporu canlı tutmaya çalışan faaliyetler içerisindedir İstanbul Ticaret Odası ( İTO) ; Ata sporumuzu yaşatabilmek milli değerlerimizi ayakta tutabilmek gayesiyle böyle bir faaliyeti destekleme kararı almıştır. İTO ata sporu cirit sporumuzu dünya sporu, dünya markası yapma yolunda önemli adımlar attı. Bunlardan en önemlisi İTO Ata Sporumuz cirit’in gelişmesi için GSFD’ye ana sponsor oldu.
Ülkemizin hızla geliştiği, bir dönemden geçiyor olması unutulmaya yüz tutan bu ve bunun gibi spor aktivitelerimizin gündeme taşınması Türk insanı için onur vesilesi olmuştur. Bu ülke gelenek ve görenekleri ile ayakta durur.Cirit gibi böyle ana spor dallarını sergilemek turizmde de ülkemize maddi yönden destek sağlar.Velhasıl dönüşü olmayan bir yıla girilmiştir. Atlı ciritimiz eninde sonunda dünya markası olacaktır. Dünya sporu olacaktır.
Hüseyin AKARÇEŞME Geleneksel Spor Dalları Federasyonu (T.GSDF) Yönetim Kurulu Üyesi
Konu: Ata sporumuz Cirit 
Cuma Ağus. 01, 2008 3:19 pm